ΕΡΕΥΝΑ - ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΥΠΕΡΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ [Α΄ ΜΕΡΟΣ (1797-1798)]

Γράφει ο Λεωνίδας Μανιάτης

Η

 αρχαία υπερτεχνολογία που μέχρι σήμερα παραμένει κρυμμένη και άγνωστη από το ευρύ κοινό είναι ένα θέμα που αφορά όλη την ανθρωπότητα. Η αρχαία τεχνολογία βρίσκεται σκορπισμένη σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Το γεγονός όμως ότι η Ελλάδα υπήρξε πράγματι μία μεγάλη κοιτίδα αρχαίας τεχνολογίας έχει κάνει πολλούς από τους Έλληνες που έχουν αποδεχτεί στην ύπαρξή της χωρίς όμως να γνωρίζουν σε βάθος το θέμα να καταλήξουν λανθασμένα στο συμπέρασμα ότι η αρχαία υπερτεχνολογία είναι μία αμιγώς ελληνική υπόθεση. Στην πραγματικότητα όμως πολλά είναι τα κράτη – με την έννοια των εδαφικών εκτάσεων και των πολιτισμών – που την κρύβουν κι ακόμα περισσότερα αυτά που την μελετούν…

Η αρχαία Αίγυπτος υπήρξε μεγάλη κοιτίδα
αρχαίων υπερτεχνολογιών.

Η

 Αίγυπτος λόγου χάριν είναι μία κοιτίδα υπερτεχνολογιών εξ ίσου μεγάλη με την Ελλάδα. Η δε πολιτισμική διαφορά ανάμεσα στον αρχαίο ελληνικό και στον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό δεν συνεπάγεται πως κάποιος από τους δύο είχε μεγαλύτερο επίπεδο τεχνολογίας στην διάθεσή του. Συνεπάγεται όμως διαφορές όσον αφορά την χρήση της τεχνολογίας αυτής, την καταγραφή της σε κείμενα και την διάδοσή της ανάμεσα στον πληθυσμό. Το δε γεγονός ότι ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός έχτισε τις πυραμίδες και τα άλλα μεγαλιθικά του μνημεία με τρόπο τέτοιο ώστε να επιβάλλονται στην φύση, έκανε τους Ευρωπαίους ερευνητές ν’ ασχολούνται με τα μυστικά της αρχαίας τεχνολογίας της Αιγύπτου ήδη από τον καιρό πριν η Ελλάδα γίνει ανεξάρτητο κράτος το 1830 και πολύ πριν ο Ερρίκος Σλήμαν ανακαλύψει τις Μυκήνες το 1874 αποδεικνύοντας έτσι πως υπήρχε ελληνικός πολιτισμός και πριν την «Ομηρική εποχή» (1100 – 800 προ Χριστού).

Η

 ιστορία για το πώς άρχισε η έρευνα των αρχαίων υπερτεχνολογιών της Αιγύπτου είναι μία μεγάλη περιπέτεια πολέμου και έρευνας που λαμβάνει χώρα στα τέλη του 18^ου αιώνα και στις αρχές του 19^ου. Όλα άρχισαν σε έναν καιρό μεγάλων ιδεολογικών, θρησκευτικών, πολιτικών και στρατιωτικών συγκρούσεων. Ο Διαφωτισμός είχε οδηγήσει το 1789 – λίγα χρόνια πριν η ιστορία αυτή αρχίσει – στην Γαλλική επανάσταση και στην ανατροπή του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΣΤ΄. Τότε, οι βασιλείς της Ευρώπης, φοβούμενοι τις πολιτικές αλλαγές που έλαβαν χώρα στην Γαλλία, εναντιώθηκαν στην επανάσταση και άρχισε μία σειρά πολέμων μεταξύ της γαλλικής δημοκρατίας και των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Σφοδρότατη υπήρξε η σύγκρουση της γαλλικής δημοκρατίας με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους. Στην διάρκεια αυτού του πολέμου η Γαλλία έστειλε στρατό στην περιοχή της βόρειας Ιταλίας. Έτσι, η αρχή της ιστορίας της έρευνας πάνω στην αρχαία αιγυπτιακή υπερτεχνολογία άρχισε με την εισβολή της γαλλικής armée d’Italie στην βόρεια Ιταλία υπό την αρχηγία του στρατηγού Ναπολέοντα Βοναπάρτη, το 1896.

Πορτρέτο του Πάπα Πίου ΣΤ΄ τον οποίο ο
Ναπολέων ανάγκασε να υπογράψει
την traité de Tolentino το 1797.
Έργο του Pompeo Batoni.

Ο

 γαλλικός στρατός πέτυχε μεγάλες νίκες έναντι των Αυστριακών, αλλά ήταν πολύ επικίνδυνο για τον στρατό του Ναπολέοντα να συνεχίσει προς την καρδιά του αχανούς γερμαοαυστριακού κράτους. Αντ’ αυτού, ο Ναπολέων οδήγησε τον στρατό του νότια και συνέχισε την νικηφόρα πορεία του προς την Ρώμη. Ανάγκασε έτσι τον Πάπα Πίο ΣΤ΄, στις 19 Φεβρουαρίου του 1797, να υπογράψει την ταπεινωτική για το Παπικό κράτος συνθήκη του Tolentino (traité de Tolentino), σύμφωνα με την οποία αναγκαζόταν να παραχωρήσει πολλές εδαφικές εκτάσεις, αλλά και βαρύτατες πολεμικές αποζημιώσεις στην Γαλλία. Αναγκάστηκε επίσης να δώσει στους Γάλλους πολύτιμα έργα τέχνης τα οποία κατέληξαν τελικά στο Μουσείο του Λούβρου. Τέλος υποχρεώθηκε να κάνει άλλη μία σημαντική υποχώρηση· να δώσει άδεια στους Γάλλους επιτρόπους να εισέρχονται σε κάθε κτήριο του Παπικού κράτους με σκοπό την συλλογή των έργων τέχνης για το Μουσείο του Λούβρου.

Κ

αι σε αυτό το σημείο είναι που αρχίζει και η έρευνα πάνω στις αρχαίες αιγυπτιακές υπερτεχνολογίες. Το Βατικανό κατείχε – και ακόμα κατέχει – κείμενα προερχόμενα από την αρχαία Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας αλλά και από άλλες αρχαίες πηγές, κάποια από τα οποία αναφέρονται στις αρχαίες υπερτεχνολογίες. Μετά δε από το 1453, που η Οθωμανική αυτοκρατορία είχε επιβληθεί τόσο πάνω στην Βυζαντινή αυτοκρατορία, όσο και στο Χαλιφάτο των Αράβων, καταστρέφοντας και εξαφανίζοντας τα αρχαία κείμενα που είχαν διασωθεί στα δύο αυτά μεσαιωνικά κράτη, το σύνολο της αρχαίας γνώσης που εξακολουθούσε να υπάρχει βρισκόταν καλά φυλαγμένο στις βιβλιοθήκες του Βατικανού. Σε αυτές τις βιβλιοθήκες, ως και το 1797, κανείς, εκτός από τον Πάπα και τους έμπιστούς του, δεν είχε δικαίωμα να μπει. Τον καιρό όμως που οι Γάλλοι επίτροποι μπήκαν σε κάθε κτήριο της πόλης του Βατικανού – και όχι μόνο – φαίνεται πως ο Ναπολέων, όχι απλά μπήκε στις βιβλιοθήκες αυτές, αλλά έμαθε και πληροφορίες που κανένας στρατηγός από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν είχε την δυνατότητα να μάθει· πληροφορίες που αφορούσαν την αρχαία υπερτεχνολογία στην Αίγυπτο, αλλά και σε άλλα κράτη, όπως στην Ελλάδα και στην Συρία. Ήταν τότε που άρχισε το κυνήγι των αρχαίων τεχνολογιών…

Λ

ίγο καιρό αργότερα, τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, μετά το τέλος της εκστρατείας του κατά της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους, ο Ναπολέων γυρνάει στην Γαλλία, όπου το γαλλικό Διευθυντήριο τον υποδέχεται ως ήρωα. Ύστερα από δύο μήνες, τον Φεβρουάριο του 1798, το Διευθυντήριο προτείνει στον Ναπολέοντα μία επίθεση εναντίον της Βρετανίας, ο Ναπολέοντας όμως αντιπροτείνει μία εκστρατεία στην Αίγυπτο! Σκοπός της εκστρατείας – επισήμως τουλάχιστον – ήταν αφ ενός η αποκοπή του δρόμου των Βρετανών για την Ινδία και ο περιορισμός της τουρκικής ισχύος στην περιοχή και αφ εταίρου ο εξευρωπαϊσμός των Αιγυπτίων, τους οποίους οι Γάλλοι θεωρούσαν ως θεμελιωτές του δυτικού πολιτισμού. Με αυτό τον σκοπό λοιπόν και επειδή μία εισβολή στην Βρετανία, υπό την παρούσα κατάσταση, θα είχε αμφίβολο αποτέλεσμα, ο Ναπολέοντας έπεισε το Διευθυντήριο να γίνει η εκστρατεία στην Αίγυπτο. Είναι επίσης πολύ πιθανό να μην αποκάλυψε στο Διευθυντήριο τον πραγματικό λόγο της επιλογής της Αιγύπτου, δηλαδή τις αρχαίες τεχνολογίες που κρύβονταν εκεί, αλλά ούτε και τα στοιχεία που είχε βρει στο Βατικανό.

Έ

τσι στις 19 Μαΐου 1798, ο Ναπολέοντας, μαζί με ένα εκστρατευτικό σώμα 55000 ανδρών (45000 στρατιωτών και 10000 ναυτικών) και με 27 ακόμα πολεμικά πλοία (13 πλοία της γραμμής και 14 φρεγάτες) απέπλευσε από την πόλη Toulon της νότιας Γαλλίας με τελικό προορισμό την Αίγυπτο. Μαζί του πήρε, εκτός από τους στρατιώτες και τους ναύτες, 167 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων στους οποίους είχε αναθέσει την διεξοδική επιστημονική έρευνα της Αιγύπτου – με ό,τι αυτό συνεπάγεται – καθώς και της πιθανότητας διάνοιξης διώρυγας στο Σουέζ, αλλά και την μεταφορά του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού στην Αίγυπτο.

Ό

πως όμως σε ένα ταξίδι δεν μετράει μόνο ο προορισμός, αλλά και η διαδρομή προς αυτόν, έτσι και η εκστρατεία στην Αίγυπτο δεν αποκτά ενδιαφέρον μόλις τα γαλλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στην γη της Αιγύπτου, αλλά από πολύ νωρίτερα. Ο Ναπολέοντας πήγαινε πρώτα στην Αίγυπτο για να ανακαλύψει τις αρχαίες υπερτεχνολογίες τις οποίες θα ανέλυαν και θα εφάρμοζαν οι επιστήμονες που έφερνε μαζί του, ενώ οι στρατιώτες του θα κράταγαν σε απόσταση ασφαλείας τις βρετανικές και τις οθωμανικές δυνάμεις που ενδεχομένως θα προσπαθούσαν να τον σταματήσουν. Ήξερε όμως ότι ο χρόνος που είχε στην διάθεσή του ήταν ελάχιστος καθώς θα βρισκόταν μακριά από την πατρίδα του, περικυκλωμένος από εχθρούς σε μία γη οι κάτοικοι της οποίας θα μπορούσαν να επαναστατήσουν από στιγμή σε στιγμή. Γι’ αυτό και ήθελε να συγκεντρώσει ακριβείς γνώσεις για το πού θα έπρεπε να ψάξει για την τεχνολογία αυτή ή για το πώς οι επιστήμονες που εργάζονταν γι’ αυτόν θα έπρεπε να εργαστούν για να πετύχουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Πού θα έβρισκε όμως αυτές τις γνώσεις, δεδομένου του ότι η επιστροφή του για περεταίρω μελέτη στις βιβλιοθήκες του Βατικανού ήταν αδύνατη; Ποιοι άλλοι, εκτός από τους ιερείς του Βατικανού, κατείχαν αρχαία γνώση και παράλληλα βρίσκονταν και στον δρόμο του;

Η πόλη-οχυρό των Ιωαννιτών Ιπποτών και πρωτεύουσα της
Μάλτας, Βαλέτα, περί το 1800.

Τ

ους αιώνες που ακολούθησαν τις Σταυροφορίες, ένα σημαντικό μέρος της αρχαίας γνώσης που βρισκόταν – πριν την Α΄ Σταυροφορία – στα χέρια των Αράβων πέρασε στα θρησκευτικά ιπποτικά τάγματα τα οποία, επειδή έχαιραν της εμπιστοσύνης του Βατικανού, ίσως να είχαν και αντίγραφα απόρρητων χειρογράφων του ίδιου του Βατικανού. Ένα απ’ αυτά τα τάγματα, το τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών, μετά την ήττα του από τους Τούρκους το 1522 στην Ρόδο, είχε μεταφερθεί στο νησιωτικό συγκρότημα της Μάλτας που όντως βρισκόταν στον δρόμο του στόλου του Ναπολέοντα. Υπήρχε όμως ένα πρόβλημα· μετά την αποτυχημένη μεγάλη πολιορκία της Μάλτας από τους Τούρκους το 1565, για την καλύτερη άμυνα του νησιού, είχε χτιστεί μία πόλη-οχυρό ικανή να αντέξει μεγάλες πολιορκίες, η Βαλέτα – που ως σήμερα παραμένει πρωτεύουσα της Μάλτας. Και το να δώσουν οι Χριστιανοί Ιωαννίτες Ιππότες αρχαία κείμενα που περιείχαν επικίνδυνη – για τα λάθος χέρια – γνώση στο στρατηγό της αθεϊστικής Γαλλίας που ταπείνωσε το Παπικό κράτος ήταν ένα απίθανο σενάριο. Μόνη λύση έμοιαζε η κατάκτηση της Βαλέτας με τα όπλα.

Ο

 Ναπολέων τότε σκέφτηκε πως, για να μην χάσει άνδρες και χρόνο που θα μπορούσαν να του κοστίσουν μία πιθανή νίκη στην Αίγυπτο, έπρεπε να χρησιμοποιήσει δόλο για να αλώσει την πόλη-οχυρό των Ιωαννιτών Ιπποτών. Προφασιζόμενος λοιπόν ότι έψαχνε ένα ασφαλές λιμάνι για να ανεφοδιάσει τον στόλο του μακριά από τον κίνδυνο των Βρετανών, στις 10 Ιουνίου του 1798, ο Ναπολέων ζήτησε άδεια εισόδου στο λιμάνι της Βαλέτας. Ανυποψίαστοι, οι Ιωαννίτες Ιππότες δέχτηκαν να φιλοξενήσουν και να ανεφοδιάσουν το γαλλικό στράτευμα και έδωσαν στον γαλλικό στόλο άδεια εισόδου στο λιμάνι της πόλης. Όταν τα γαλλικά πλοία είχαν μπει πλέον στο λιμάνι της Βαλέτας, ο Ναπολέων έδειξε τις πραγματικές του προθέσεις διατάσσοντας τους 45000 στρατιώτες του να επιτεθούν στην πόλη. Ο Φερδινάνδος φον Χόμπες του Μπόλχαιμ αναγκάστηκε να παραδοθεί και ο Ναπολέων, αφού πήρε ό,τι ήθελε να πάρει από την πόλη, έφυγε από το νησί μαζί με τον στόλο του, αφήνοντας εκεί λίγες γαλλικές δυνάμεις και γαλλική διοίκηση.

Το σπίτι στην Ιεράπετρα που φιλοξένησε τον
Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1797.

Μ

ία δεύτερη αλλά εξίσου βιαστική στάση του Ναπολέοντα έγινε και στην Κρήτη. Αυτό έγινε επειδή πληροφορήθηκε, είτε από το Βατικανό, είτε από την Μάλτα, ότι εκτός από την Αίγυπτο, υπάρχει αρχαία υπερτεχνολογία και στην Ελλάδα. Η επίσκεψή του στο νησί ήταν γρήγορη, διακριτική και ανώνυμη. Έκανε φαίνεται κάποια έρευνα στην νότια πλευρά του νησιού, είτε μόνος, είτε με πολύ μικρή συνοδεία, ψάχνοντας προφανώς για τα νοοκίνητα αντιβαρυτικά πλοία, τα οποία, κατά τον μύθο, ο Ραδάμανθυς έκρυβε μέσα σε σπηλιές της νότιας Κρήτης, όταν δεν πηγαινοερχόταν μ’ αυτά στην Αίγυπτο . Δεν γνωρίζουμε το πόσο ακριβώς έμεινε στην Κρήτη καθώς δεν ανέφερε την ταυτότητά του παρά μόνο μία φορά, αλλά ούτε και την γεωγραφική έκταση των ερευνών του. Κρατούσε το όνομά του ανώνυμο, διότι οι Τούρκοι κατακτητές της Κρήτης ήταν εχθροί του και διότι δεν ήθελε να μαθευτεί η κίνησή του αυτή – όχι τουλάχιστον για όσο βρισκόταν στο νησί. Μπορούμε ωστόσο να υποθέσουμε πως η έρευνά του έγινε κοντά – και λίγο πιο δυτικά ίσως – στην Ιεράπετρα, καθώς εκεί γνωστοποίησε την ταυτότητά του με σημείωμα που άφησε στην οικογένεια που τον φιλοξένησε στο σπίτι της – που σήμερα αποτελεί αξιοθέατο της πόλης και φέρει το όνομα «σπίτι του Ναπολέοντα» – την νύχτα πριν φύγει με τον στόλο του για την Αίγυπτο. Φαίνεται λοιπόν πως έψαξε ανατολικότερα απ’ ότι έπρεπε και έτσι, αντί να ψάξει στην περιοχή του Τσούτσουρα όπου βρίσκονται οι σπηλιές αυτές, έψαξε ματαίως την περιοχή της Ιεράπετρας. Ακόμα όμως κι αν είχε «χτενίσει» στην έρευνά του όλη την νότια Κρήτη  και αν είχε βρει τις σπηλιές με τα νοοκίνητα αντιβαρυτικά πλοία του Ραδάμανθυ, δεν θα μπορούσε να αξιοποιήσει την τεχνολογία αυτή καθώς και σε μεταγενέστερες περιόδους, ούτε οι επιστήμονες και οι στρατιώτες των Ναζί το 1941, ούτε και οι επίλεκτες αμερικάνικες στρατιωτικές δυνάμεις το 1960 και το 1963 μπόρεσαν να εξουδετερώσουν το αμυντικό σύστημα που προστατεύει τα πλοία αυτά. Όπως και να ‘χει, τον Ιούλιο του 1798, ο Ναπολέοντας έφυγε από την Ιεράπετρα χωρίς να έχει αξιοποιήσει την αρχαία υπερτεχνολογία της Κρήτης.

Η περιοχή και οι αρχαιότητες της Αλεξάνδρειας τον καιρό της
γαλλικής εκστρατείας στην Αίγυπτο. Μία εικόνα από το βιβλίο
Description de l'Égypte που εκδόθηκε κατόπιν εντολής του
Ναπολέοντα από τους επιστήμονες που τον ακολούθησαν
στην γη της Αιγύπτου.

Μ

ετά την Κρήτη, ο στόλος του Ναπολέοντα κατευθύνθηκε προς την Αίγυπτο, όπου ο Γάλλος στρατηγός σχεδίαζε να κάνει μία αιφνιδιαστική επίθεση. Έτσι, την πρώτη ημέρα του Ιουλίου του 1798, το γαλλικό στράτευμα αποβιβάστηκε στις ακτές της Αιγύπτου και ακολούθησε πολύωρη μάχη στα τείχη της Αλεξάνδρειας. Αν στην πόλη που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος, παρά την κατ’ εντολήν του βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ καταστροφή της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας το 391, είχε ακόμα κρυμμένα κάποια κείμενα αρχαίας γνώσης, τότε ο Ναπολέοντας θα έπρεπε να καταλάβει την πόλη πριν οι Τούρκοι τα μεταφέρουν αλλού. Έτσι, την επόμενη ημέρα, στις 2 Ιουλίου του 1798, η πόλη της Αλεξάνδρειας πέφτει στα χέρια του Ναπολέοντα μαζί με κάθε στοιχείο για την αρχαία τεχνολογία που θα μπορούσε να έχει επιβιώσει του διατάγματος του Θεοδοσίου.

Σ

ίγουρα κάποια από τα κείμενα της Βιβλιοθήκης ούτε είχαν καεί, ούτε είχαν μεταφερθεί αλλού. Τα κείμενα όμως που είχαν διασωθεί της καταστροφής του 391 και παρέμειναν στην Αλεξάνδρεια, καταστράφηκαν το 642 όταν, μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου από τους Άραβες, ο χαλίφης Ομάρ του αραβικού χαλιφάτου αποφάσισε για τα αρχαία κείμενα της Αλεξάνδρειας ότι «αν περιέχουν αυτά τα χειρόγραφα ό,τι και το Κοράνιο είναι περιττά. Αν περιέχουν πράγματα αντίθετα, τότε είναι επιζήμια» και ότι για τον λόγο αυτό θα έπρεπε να καούνε στην πυρά. Έτσι είναι αμφίβολο αν ο Ναπολέων κατάφερε να αποκομίσει κάποια αρχαία γνώση κατακτώντας αιφνιδιαστικά την Αλεξάνδρεια, αν και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κάποια γνώση να είχε διασωθεί και από την δεύτερη αυτή καταστροφή.

Τ

ο πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να πετύχει ο Ναπολέοντας ήταν και αυτό που ήξερε καλύτερα να κάνει· να νικήσει τις βρετανικές και οθωμανικές δυνάμεις στην περιοχή και να κατακτήσει την Αίγυπτο. 

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...